مقایسه مدیریتهای مختلف آبیاری از نظر مصرف آب و عملکرد در برنج

به منظور مقایسه و بررسی امکان کاربرد روش های مختلف آبیاری درمقایسه باروش سنتی و ارزیابی مدیریت های مختلف آبیاری در برنج از نظر جنبه های مختلف زراعی، عملکرد شلتوک و اجزای عملکرد، مصرف آب، آزمایشی به صورت فاکتوریل در سه تکرار با دو فاکتور آبیاری و فاکتور رقم در مزرعه تحقیقاتی معاونت موسسه تحقیقات برنج کشور (مازندران- آمل) در سال 1390 به اجرا در آمد. تیمارها شامل مدیریت های مختلف آبیاری: تناوب خشکی و رطوبت (awd)، کشت نیمه-خشک (sdc)، ترکیب آب کم عمق با تناوب خشکی و رطوبت (swd)، روش سنتی یا غرقابی (ti) و ارقام بومی(طارم محلی) و اصلاح شده (فجر) بودند. به منظور جلوگیری از نشت جانبی مرز، کرت ها با پوشش نایلونی به عمق 50 سانتی متر کاملأ پوشیده شدند. آب مصرفی در هر تیمار بر اساس مرحله رشد گیاه، با کنتور اندازه گیری و ثبت گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که ارقام مورد استفاده از نظر طول خوشه، تعداد دانه در خوشه، درصد دانه پر و پوک، و عملکرد شلتوک تفاوت کاملاً معنی دار و از نظر شاخص برداشت تفاوت معنی داری داشتند. بین مدیریت های مختلف آبیاری از نظر درصد دانه پر و پوک تفاوت کاملاً معنی دار و از نظر عملکرد شلتوک، تفاوت معنی داری مشاهده شد. اما اثر متقابل آن ها با ارقام تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. همچنین در جدول مقایسه میانگین اثر ساده برای صفات مورد مطالعه، تیمار ti (با میانگین 7694 کیلوگرم) بیشترین مقدار عملکرد دانه را داشته و مدیریت های awd (با میانگین 7056 کیلوگرم) و sdc (با میانگین 8/6856 کیلوگرم) و swd (با میانگین 7/6358 کیلوگرم) به ترتیب در مرتبه های بعدی قرار گرفتند.ارقام مورد استفاده و همچنین مدیریت های مختلف آبیاری از نظر مصرف آب تفاوت کاملاٌ معنی داری داشتند. با این وجود برهمکنش بین مدیریت های مختلف آبیاری و ارقام، معنی دار نبود. تیمار مدیریت sdc با مصرف آب 5/4042 متر مکعب در هکتار (5/45 درصد صرفه جویی در مصرف آب) و بهره وری آب آبیاری (wpi) 68/1 کیلوگرم بر متر مکعب و بهره-وری آب آبیاری+بارش (wpi+r) 38/1 کیلوگرم بر متر مکعب، در مقایسه با دیگر مدیریت های آبیاری (به ویژه آبیاری سنتی)، از نظر مصرف، کمترین مقدار و از دیدگاه بهره وری آب، بیشترین مقدار را داشته است. بنابراین بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش، کاهش ارتفاع آب در سطح مزرعه در مدیریت های مختلف آبیاری موجب کاهش قابل ملاحظه عملکرد شلتوک نگردید، بنابراین می توان یکی از روش های کم آبیاری (sdc، awd و swd) را به ترتیب اولویت در آبیاری برنج در شرایط مشابه این پژوهش بکار گرفت.